MERSİN YENİŞEHİR'DE İSKÂNSIZ APARTMANLARIN YARATTIĞI SORUNLAR VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ

GİRİŞ : Mersin'in en modern ve planlı şekilde gelişen ilçelerinden biri olan Yenişehir, son yıllarda ciddi bir nüfus artışı ve yoğun bir inşaat hareketliliği yaşamaktadır. Bu büyümeyle birlikte konut ihtiyacı artarken, çok sayıda bina iskân izni olmadan kullanıma açılmıştır. Bu durum sadece bireylerin güvenli yaşam alanlarına erişimini zorlaştırmamış, aynı zamanda Yenişehir'in genel kent yapısı ve altyapısı üzerinde de baskı oluşturmuştur. İskân belgesi, şehir planlaması açısından büyük önem taşımakta; konutların güvenli, sağlıklı ve sürdürülebilir şekilde kullanılabilmesi için temel bir gerekliliktir.

1. ALTYAPI HİZMETLERİNE ERİŞİMDE YAŞANAN SORUNLAR Yenişehir'deki iskânsız apartmanlarda en temel sorunlardan biri altyapı hizmetlerine erişimdir. İskân belgesi olmadan binaya yasal şekilde elektrik, su ve doğalgaz abonelikleri açılamamaktadır. Bu nedenle bu yapılarda geçici çözümlerle, örneğin şantiye elektriği kullanılarak yaşam sürdürülmektedir. Bu uygulama yüksek fatura maliyetlerine, hizmet kesintilerine ve teknik arızalara yol açmaktadır. Ayrıca bu durum binalarda yangın riskini de artırmaktadır. Mersin Yenişehir iskânsız apartmanlar bağlamında değerlendirildiğinde, bu durum halk sağlığı ve güvenliği açısından ciddi tehditler yaratmaktadır.

2. TAPU VE HUKUKİ İŞLEMLERDEKİ BELİRSİZLİKLER İskânsız yapılarda mülk sahiplerinin tapu alımları ve satışları sırasında hukuki sıkıntılar yaşanmaktadır. Kat mülkiyeti kurulamadığı için daire sahipleri yalnızca arsa payına sahip olmakta, bu da gayrimenkulün hukuki statüsüyle ilgili ciddi sorunlara neden olmaktadır. Özellikle bankalardan kredi kullanılması gereken durumlarda iskânı olmayan binalar engel teşkil etmektedir. Yenişehir iskân sorunları, yatırımcı ve alıcılar için ciddi caydırıcı unsurlar haline gelmiştir.

3. DEPREM GÜVENLİĞİ VE YAPI KALİTESİ ENDİŞELERİ Yenişehir bölgesi, Mersin'in en aktif şehirsel dönüşüm alanlarından biridir ve yapı stoğu gün gün artmaktadır. Ancak iskân almamış binalar, denetimsiz ve yetersiz yapı kontrolleri nedeniyle olası bir deprem karşısında risk oluşturmaktadır. Yapının statik projesine uygunluğu, malzeme kalitesi ve uygulama teknikleri denetlenmeden oturuma açılmışsa, bina hem içindekiler hem de çevresi için tehdit haline gelebilir. Depreme dayanıklı konutların önemi her geçen gün artarken, iskânsız yapıların riskleri toplum genelinde daha da belirginleşmektedir.

4. ÇEVRESEL ESTETİK VE KENTSEL DÜZEN SORUNLARI Yenişehir'in bazı bölgelerinde iskânsız yapılar, çevre düzenlemesi yapılmamış, kaldırım, otopark ya da bahçe alanları eksik, binaların çevresinde atık ve inşaat artıklarının bulunduğu bir görünüme neden olmaktadır. Bu durum, hem kentsel estetiği bozmakta hem de kamu alanlarının keyfi kullanımına neden olmaktadır. Yenişehir kentsel dönüşüm çabalarının önündeki en büyük engellerden biri, bu tür plansız yapılaşmalardır.

5. SİTE VE APARTMAN YÖNETİMİNDE YAŞANAN GÜÇLÜKLER Yasal statüsü belli olmayan binalarda ortak alanların bakımı, temizlik, güvenlik gibi hizmetler düzenli yürütülememektedir. Bazı apartmanlarda yönetim kurulamamakta, aidat toplanamamakta ya da toplanan aidatlar adil şekilde kullanılamamaktadır. Bu da komşuluk ilişkilerini zedelemekte, yaşanabilirliği azaltmaktadır. Yenişehir bina yönetimi alanında iskânsız yapılar nedeniyle yaşanan bu zorluklar, sürdürülebilir yaşam kalitesini tehdit etmektedir.

6. BELEDİYE DENETİM VE YAPTIRIMLARI Yenişehir Belediyesi son yıllarda iskânsız yapılara karşı daha etkin bir tutum izlemeye başlamıştır. Ancak, yüksek yapılaşma hızına karşı bazen denetim mekanizması yetersiz kalmakta ve bu durum illegal kullanımların artmasına zemin hazırlamaktadır. Bu konuda belediyelerin daha fazla kaynağı personel ve dijital denetim sistemleriyle desteklemesi gerekmektedir. Mersin yapı ruhsatı süreçlerinin daha etkin işletilmesi, bu sorunun çözümünde kritik bir rol oynayabilir.

7. ÇÖZÜM ÖNERİLERİ

• Belediye, kaymakamlık ve çevre şehircilik İl Müdürlüğü gibi kurumlar arasında daha etkin iş birliği kurularak ruhsatlandırma ve iskân süreçleri hızlandırılmalıdır.

• Mütehitlik sınıflandırması daha titiz yürütülmeli, ruhsat alan projeler sürekli denetlenmelidir.

• Vatandaşa iskânın ne anlama geldiği, hangi hak ve sorumlulukları getirdiği anlatılmalı, bilinçlendirme kampanyaları yürütülmelidir.

• Profesyonel bina yönetimi hizmetleri, iskân almamış sitelerde bilgi paylaşımı ve organize hizmet sunumu açısından sınırlı da olsa katkı sunabilir.

SONUÇ : Yenişehir gibi nitelikli bir kent parçasının, iskânsız ve denetimsiz yapılarla değer kaybetmesi uzun vadede kamuya ve bireye zarar verecek bir durumdur. Bu nedenle hem yerel yönetimlerin denetimlerini sıklaştırması, hem de vatandaşın bilinçli tercihler yapması hayati önem taşımaktadır. Hukuki statüsü netleşmemiş binaların yönetimi ne kadar iyi yapılırsa yapılsın, temelde bu binaların iskân alarak yasal bir zemine oturtulması gerekmektedir. Yenişehir, bu sorunları aştığı takdirde modern ve güvenli bir kent olma hedefine bir adım daha yaklaşacaktır. Yenişehir iskân eksikliği çözümleri ve apartman yönetimi problemleri, sürdürülebilir kentsel yaşam için öncelikli gündem maddeleri arasında yer almalıdır.